خرید دلار و خرید پراید یکی از راه‌هایی است که این روزها مردم برای حفظ ارزش پولشان انجام می‌دهند و بسیاری از افراد نیز به این رفتار ایراد می‌گیرند که چرا مردم با خرید دلار و خرید پراید می‌خواهند اقتصاد کشور را نابود کنند ولی آیا این رفتار درستی است؟ مرتضی عباد یکی از تحلیلگران مشهور بورس و اقتصاد کشور در یادداشتی نکته جالبی را مطرح کرد که خالی از لطف نیست:
دو تا کشور الف و ب را در نظر بگیرید که هر دو تورم پنج درصدی دارند. با این تفاوت که کشور الف از بیست سال قبل تورمش همان ۵ درصد بوده ولی کشور ب در بیست سال قبل تورمش بین بیست تا سی درصد بوده و در سال اخیر به ۵ درصد رسیده.
حال فرض نمایید با یک سری اتفاقات مشابه تورم این دو کشور بره بالا و بشه ۱۰ درصد مثلا، فکر می کنید رفتار مردم این دو کشور چگونه خواهد بود؟ رفتار طبیعی و بدون تبلیغ و آموزش منظورمه؟
در کشور الف با توجه به اینکه سالها تورم ۵ درصد بوده مردم با دیدن افزایش قیمتها چون ذهنیت تورمی ندارن از میزان تقاضا شون کاسته میشه و این خودش نوعی کنترل طبیعی تورم هست. یعنی قیمت میره بالا، تقاضا کم میشه و این خودش دوباره قیمتها رو افت میده(طبق نمودار ساده عرضه و تقاضا)
اما در کشور ب اتفاقات و شرایط متفاوته، اینجا چون ملت ذهنیت تورمی دارن و انتظارات تورمی دارن یعنی فکر می کنن قیمتها بالاتر خواهد رفت اقدام می کنن به خرید بیشتر و تقاضاهای آتی و دورهای بعد رو میارن به دوره حال.
یعنی شما میری خواربار یه سالت رو میخری، یخچال میخاستی عید بخری الان میخری، تایر ماشینت قرار بود شش ماه بعد عوض کنی الان عوض میکنی، پوشاک بچه تو انبار میکنی، برنج میخری، شوینده میخری، اینا انتظارات تورمیه که ریشه در گذشته اقتصاد داره، خودش تشدید میکنه تورم رو، باعث کمبود میشه، تقاضاهای آتی رو به حال تبدیل می کنه، حالا این جدا از رفتارهایی است که برای حفظ ارزش پول میشه و باعث خالی شدن انبارهای کالا و ماشین و طلا و ارز میشه.
نهایتا کلیت این موضوع باعث داغ شدن پول می شود، در پدیده پول داغ افراد تمایلی به نگهداری پول ندارند و آن را تبدیل به کالاهای ترجیحا نقد شونده میکنند.
اینها رو گفتم که بدونیم همه این رفتارهایی که در گوشه و کنار می بینیم ریشه در پیشینه اقتصادمون دارد و نباید خانوارها رو به خاطر رفتارشون سرزنش کرد بلکه نباید می ذاشتیم کار به اینجاها برسه.