کلیه‌ها یکی از اعضای کلیدی بدن انسان به‌شمار می‌روند. تصفیه خون و دفع مواد زائد موجود در آن، برقراری تعادل مایعات در بدن، تنظیم هورمون‌های مولد گلبول‌های قرمز و حفظ توازن فشار خون تنها بخشی از وظایف کلیه‌ها را تشکیل می‌دهند. مصرف برخی داروها، قرار گرفتن در معرض سموم محیطی و رژیم غذایی ناسالم بر سلامت کلیه‌ها تاثیر می‌گذارند. در نتیجه امروزه شاهد شیوع بیشتر بیماری‌هایی نظیر سنگ کلیه، سرطان کلیه، بیماری‌های پلی‌کیستیک یا حتی نارسایی کلیه هستیم. ر ادامه به بررسی ۷ ماده غذایی مضر برای سلامت کلیه‌ها می‌پردازیم:
- آجیل
چنان‌چه مستعد ابتلا به بیماری سنگ کلیه هستید؛ در این‌صورت مصرف آجیل به‌عنوان میان‌وعده ایده مناسبی نیست. آجیل‌ها حاوی ماده‌ای معدنی موسوم به اگزالات هستند که در اکثر نمونه‌های سنگ کلیه یافت می‌شود. در صورت سابقه ابتلا به سنگ کلیه حتی‌الامکان بهتر است از مصرف آجیل خودداری کنید. افراد سالم نیز بایستی در مصرف موادغذایی حاوی اگزالات نظیر اسفناج، چغندر، چیپس، سیب‌زمینی سرخ شده و آردهای سبوس‌دار محتاط باشند.
آجیل یکی از خوراکی‌های لذیذ و بسیار سالم در رژیم غذایی روزمره محسوب می‌شود. اما رعایت توازن در مصرف خوراکی‌ها امری ضروری است. لذا پیشنهاد می‌شود که از مغزیجات در حد تعادل بهره برده و در کنار اسفناج از سایر سبزیجات نیز استفاده کنید.
- آووکادو
آووکادو حاوی مقادیر بالایی پتاسیم است که به کنترل توازن الکترولیتی و سطح PH خون کمک می‌کند. کلیه‌ها برای نقش‌آفرینی مناسب به تعادل مناسب سدیم و پتاسیم در بدن تکیه دارند. هایپرکالمی یا افزایش بیش‌ازاندازه میزان پتاسیم خون در افراد مبتلا به بیماری‌های پیشرفته کلیوی رویت می‌شود. این پدیده غالبا موجب بروز حالت تهوع، ضعف، بی‌حالی و کندی ضربان قلب خواهد شد.
خوش‌بختانه افراد در صورت عدم ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای کلیوی لازم نیست نگران مصرف آووکادو یا پتاسیم باشند. بسیاری از انسان‌ها در رژیم غذایی روزانه خود مقادیر کافی پتاسیم را دریافت نمی‌کنند.
- کافئین
مصرف یک فنجان چای یا قهوه در صبح هر روز چندان مضر نیست؛ اما خوردن نوشابه یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا برای سلامت کلیه‌ها خطرناک خواهد بود. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف مداوم کافئین در طولانی‌مدت می‌تواند بیماری‌های مزمن کلیه را تشدید نموده و ریسک ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. کافئین یک ماده شیمیایی است که بر توانایی کلیه در جذب آب تاثیر می‌گذارد. با این‌حال مصرف معقول آن برای بدن مشکل‌ساز نخواهد بود.
همچنین کافئین موجب افزایش فشار خون می‌شود. بنابراین مصرف کافئین در افرادی با فشار خون طبیعی منعی ندارد؛ اما بیماران مبتلا به فشار خون بالا بایستی در مصرف آن احتیاط نمایند.
- محصولات لبنی
فرآورده‌های لبنی شامل شیر، پنیر و ماست سرشار از کلسیم بوده و میزان این ماده معدنی را در ادرار افزایش می‌دهند. این موضوع ریسک ابتلا به سنگ کلیه را بیشتر می‌کند. کاهش میزان مصرف لبنیات در بیماران کلیوی به تسهیل فرآیند فیلتراسیون خون توسط کلیه‌ها کمک خواهد کرد. این موضوع می‌تواند نیاز بیماران به انجام دیالیز را به تعویق بیندازد.
کره یکی از فرآورده‌های لبنی با چربی بالا است و مصرف بیش‌ازاندازه آن، ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. متاسفانه بیماری‌های قلبی به‌عنوان یکی از عوامل موثر در بروز مشکلات کلیوی به‌شمار می‌روند. بیماری‌های کلیوی نیز تاثیر متقابلی بر قلب دارند. استفاده از روغن زیتون و روی آوردن به نان‌های صبحانه با روکش سبزیجات به کاهش وابستگی افراد به کره کمک می‌کند.
- نمک
سدیم در کنار پتاسیم به حفظ توازن مایعات در بدن کمک می‌کنند. میزان سدیم موجود در رژیم غذایی اکثر انسان‌ها بیش از اندازه موردنیاز بدن است. افزایش میزان سدیم خون موجب می‌شود تا کلیه‌ها به منظور حفظ غلظت مایعات بدن، مقادیر زیادی آب را درون خود محبوس نمایند. این موضوع فشار سنگینی را بر کلیه‌ها تحمیل خواهد کرد.
بعلاوه مصرف زیاد نمک در طولانی‌مدت موجب ابتلا به فشار خون بالا می‌شود. این بیماری می‌تواند به نفرون‌های کلیه و ساختار فیلترهای میکروسکوپی آن آسیب برساند. مصرف خوراکی‌های مغذی و تازه بهترین روش جهت کنترل میزان سدیم خون محسوب می‌شود.
- گوشت
گوشت قرمز حاوی مقادیر قابل‌توجهی پروتئین است. این ماده در رشد و سلامتی عضلات بدن نقش بسزایی دارد. اما متابولیسم پروتئین یکی از دشوارترین کارها برای کلیه خواهد بود. رژیم غذایی با مقادیر بالای پروتئین حیوانی ریسک ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.
گوشت و به ویژه احشامی نظیر جگر دارای مقادیر فراوانی پورین هستند. پورین میزان تولید اسید اوریک در بدن را تشدید می‌کند. این ماده زائد به‌صورت معمول از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود. افزایش بیش‌ازاندازه اسید اوریک در خون شانس ابتلا به بیماری‌های نقرس و سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.
- شیرین‌کننده‌های مصنوعی
چنان‌چه به منظور کاهش میزان قند دریافتی خود از شیرین‌کننده‌های مصنوعی استفاده می‌کنید؛ در این‌صورت بایستی بدانید که این‌کار برای سلامتی بدن شما مفید نخواهد بود. مطالعات اخیر نشان داده که مصرف تنها ۲ لیوان نوشابه رژیمی در هر روز، کارآیی کلیه را به میزان چشمگیری کاهش خواهد داد.
دانشمندان معتقدند که مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی، میزان کلی قند دریافتی بدن را کاهش نمی‌دهد. با این‌حال چنان‌چه کماکان به‌دنبال یک ماده جایگزین برای شکر هستید؛ در این‌صورت استویا بهترین گزینه خواهد بود. استویا عصاره طبیعی یک گیاه است که طی صدها سال در منطقه آمریکای‌جنوبی مورد استفاده قرار گرفته و احتمالا فاقد هرگونه عوارض جانبی است.
سپاس از شما بابت این مقاله بسیار مفید.
امید است که ایرانیان عزیز ما به موارد گفته‌شده اهمیت ویژه‌ای بدهند و بیش از پیش به فکر سلامتی خود باشند، و چه بهتر که هریک از ما با توجه به نیازمان، با کمک و راهنمایی پزشکان شایسته، یک رژیم غذایی سالم برای خود برگزینیم.
رژیم غذایی تنها برای افراد بیمار تجویز نمی‌شود — هر انسان سلامتی، بی‌شک از یک رژیم غذایی خوب پیروی می‌کند.